Prof. dr hab. Mariusz Pełechaty

Prof. dr hab. Mariusz Pełechaty


Stanowisko: profesor tytularny
Przewodniczący Rady Naukowej WPN
Email: marpel@amu.edu.pl
Pokój: 2.53
Telefon: 61 829 5760
Dyżur:
studencki: wtorki, g. 10.30 – 12.30
Research Gate
Google Scholar
Baza Wiedzy UAM

Specjalność naukowa

    Do moich zainteresowań badawczych należą: hydrobiologia i ekologia jezior, biomonitoring oraz ochrona jezior ramienicowych. Moje badania koncentrują się na roślinności wodnej, a głównym obiektem badawczym są ramienice – makroskopowe glony z rodziny Characeae.

Aktualne badania

  • Wiązanie węgla przez makrofity zanurzone i depozycja w osadzie dennym

  • Ekologia i rozprzestrzenieni w świecie rzadkiej ramienicy Lychnothamnus barbatus

  • Skład stabilnych izotopów C i O w inkrustacjach węglanowych ramienic i możliwość ich wykorzystania w rekonstrukcji warunków środowiskowych w jeziorze

  • Ekologia ramienic i ich znaczenie dla jakości wód

  • Zależności wewnątrzbiocenotyczne w jeziorach, ze szczególnym uwzględnieniem roli roślinności wodnej

Projekty edukacyjne

  • 2018 - 2020

    Grant NCBiR POWR.03.01.00-00-U069/17 Przygoda z przyrodą – Wielkopolski Park Narodowy laboratorium badawczym Młodego Odkrywcy (kierownik projektu)

Projekty badawcze

  • 2017 - 2023

    Grant NCN, OPUS 12 no. 2016/23/B/NZ8/00635 Rola roślinności wodnej w wiązaniu węgla i jego depozycji w osadzie dennym: analiza porównawcza roślinności ramienicowej i naczyniowej (kierownik projektu)

  • 2016 - 2020

    Opiekun grantu MNiSW Diamentowy Grant DI2015017045 Odbudowa populacji zagrożonego gatunku ramienicy Lychnothamnus barbatus w świetle zmian klimatycznych

  • 2015 - 2016

    Międzynarodowy projekt Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej (00042/2015/MP) Program współpracy na rzecz ochrony jezior ramienicowych Ziemi Lubuskiej (Polska) i Brandenburgii (Niemcy) (współkoordynator)

  • 2015

    Międzynarodowy projekt: European Multi-Lake Survey, summer 2015 (EMLS); finansowany przez Cyanocost i Netlake (ES1105 i ES1201), (wykonawca)

  • 2010 - 2013

    Grant MNiSW (Nr N N304 042539) Rola zbiorowisk ramienic w przestrzennym i czasowym zróżnicowaniu warunków siedliskowych oraz struktury zbiorowisk fitoplanktonu ekosystemu jeziornego (wykonawca)

  • 2008 - 2010

    Grant MNiSW (N N305 337534) Analiza składu stabilnych izotopów δ18O i δ13C w inkrustacjach współczesnych ramienic i jego uwarunkowania środowiskowe w kontekście możliwości rekonstrukcji paleośrodowiska i paleoklimatu (kierownik projektu)

  • 2004 - 2007

    Grant KBN (2 P04G 113 27) Roślinność ramienicowa na tle stanu trofii jezior Pojezierza Lubuskiego (środkowo-zachodnia Polska) (kierownik projektu)


Wybrane publikacje

Książki

Artykuły

    2024

  • Brzozowski M., Pełechaty, M. 2024. Different seasonal dynamics of contrasting aquatic plants and the consequences for the submerged macrophyte biodiversity. Ecohydrology & Hydrobiology (in press).

  • Wilk-Woźniak E., Krztoń W., Budziak M., Walusiak E., Žutinič P., Udovič M.G., Koreivienė J., Karosienė J., Kasperovičienė J., Kobos J., Toporowska M., Bańkowska-Sobczak A., Budzyńska A., Domek P., Dunalska J., Frąk M., Gołdyn R., Grabowska M., Jakubowska-Krepska N., Jasser I., Karpowicz M., Kokociński M., Kozak A., Mazur-Marzec H., Mądrecka-Witkowska B., Messyasz B., Napiórkowska-Krzebietke A., Niedźwiecki M., Pawlik-Skowrońska B., Pasztaleniec A., Pełechata A., Pełechaty M., Pęczuła W., Rosińska J., Szeląg-Wasielewska E., Mankiewicz-Boczek J., Wasilewicz M., Stević F., Špoljarić Maronić D., Žuna Pfeiffer T. 2024. Harmful blooms across a longitudinal gradient in central Europe during heatwave: Cyanobacteria biomass, cyanotoxins, and nutrients. Ecological indicators 160: 111929.

  • Strzałek M., Kufel L., Apolinarska K., Becher M., Biardzka E., Brzozowski M., Kiełczewski R., Kowalewski G., Pukacz A., Woszczyk M., Pełechaty, M. 2024. Recycling and deposition of inorganic carbon from calcium carbonate encrustations of charophytes. Limnology and Oceanography 69: 279-289.

  • 2023

  • Gruszka P., Brzeska-Roszczyk P., Pełechaty, M. 2023. Alien or endangered? Historical development of Chara connivens in the Baltic coastal waters and its implication for the species management. Journal for Nature Conservation 73: 126416.

  • Pełechata A., Kufel, L., Pukacz, A., Strzałek, M., Biardzka, E., Brzozowski, M., Kaczmarek, L., Pełechaty, M. 2023. Climate features or the composition of submerged vegetation? Which factor has a greater impact on the phytoplankton structure in temperate lakes? Ecological Indicators 146: 109840.

  • Biberdžić, V., Marković, A., Brzozowski, M., Pełechaty, M. 2023. Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonhardi 1863, A New Species to the Flora of Montenegro. Aquatic Botany 184: 103601.

  • 2022

  • Brzozowski M., Pełechaty M., Bogawski P. 2022. A winner or a loser in climate change? Modelling the past, current, and future potential distributions of a rare charophyte species. Global Ecology and Conservation 34: e02038.

  • Brzozowski M., Pełechaty M. 2022. Overwintering of an endangered charophyte during milder winters in Central Europe enhances lake water quality. Limnologica 92: 125944.

  • Pełechaty M., Zhapparova B., Brzozowski M., Pukacz A. 2022. Impact of Nitellopsis obtusa (Desv.) J. Groves, a regionally alien and invasive charophyte, on macrophyte diversity in the species native range. Hydrobiologia 849: 63-76.

  • 2021

  • Donis D., Mantzouki E., […], Ibelings B.W. 2021. Stratification strength and light climate explain variation in chlorophyll a at the continental scale in a European multilake survey in a heatwave summer. Limnology and Oceanography 66: 4314-4333 .

  • Apolinarska K., Pleskot K., Pełechata A., Migdałek M., Pełechaty M. 2021. Seasonal deposition of authigenic calcite out of isotopic equilibrium with DIC and water, and implications for paleolimnological studies. Journal of Paleolimnology 66: 41-53.

  • Brzozowski M., Kowalewski G., Szczuciński W., Kaczmarek L., Pełechaty M. 2021. Preliminary evidence of an endangered species benefiting from moderate climate warming: A paleolimnological study of the charophyte Lychnothamnus barbatus. Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems 31: 2673-2689.

  • Brzozowski M., Pełechata A., Kaczmarek L., Pełechaty M. 2021. Transformation and simplification of aquatic vegetation structure along with re-oligotrophication of the lake during the last 40 years. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 90: 905.

  • 2020

  • Pełechata A., Pukacz A., Kaczmarek L., Pełechaty M. 2020. Do charophytes influence biomass and species composition of phytoflagellates?. Aquatic Botany 165: 103240.

  • Apolinarska K., Pleskot K., Pełechata A., Migdałek M., Siepak M., Pełechaty M. 2020. The recent deposition of laminated sediments in highly eutrophic Lake Kierskie, western Poland: 1 year pilot study of limnological monitoring and sediment traps. Journal of Paleolimnology 63: 283-304.

  • Zalewska T., Brzeska-Roszczyk P., Danowska B., Pełechaty M. 2020. Heavy metals and 137Cs levels in macrophytes and temporal distribution in sediments – Application for estuarine environment status assessment (Vistula Lagoon – Southern Baltic). Oceanological and Hydrobiological Studies 49: 68-80.

  • Brzozowski M., Pełechaty M. 2020. Broad morphological and reproductive variability of the endangered macroalgae Lychnothamnus barbatus in the depth gradient. Aquatic Botany 165: 103239.

  • 2019

  • Brzozowski M., Palomares Cabanilles M., Kowalewski G., Pełechaty M. 2019. Environmental factors responsible for the gyrogonite formation by an endangered macroalga, Lychnothamnus barbatus, a fertility indicator of past and present lacustrine ecosystems. Limnologica 77: 125686.

  • Wilk-Woźniak E., Walusiak E., Burchardt L., Cerbin S., Chmura D., Gąbka M., Glińska-Lewczuk K., Gołdyn R., Grabowska M., Karpowicz M., Klimaszyk P., Kołodziejczyk A., Kokociński M., Kraska M., Król W., Kuczyńska-Kippen N., Ligęza S., Messyasz B., Nagengast B., Ozimek T., Paczuska B.M., Pełechaty M., Pęczuła W., Pietryka M., Piotrowicz R., Pociecha A., Pukacz A., Richter D., Żbikowski J. 2019. Effects of the environs of waterbodies on aquatic plants in oxbow lakes (habitat 3150). Ecological Indicators 98: 736-742.

  • Budzyńska A., Rosińska J., Pełechata A., Toporowska M., Napiórkowska-Krzebietke A., Kozak A., Messyasz B., Pęczuła W., Kokociński M., Szeląg-Wasielewska E., Grabowska M., Mądrecka B., Niedźwiecki M., Alcaraz Parraga P., Pełechaty M., Karpowicz M., Pawlik-Skowrońska B. 2019. Environmental factors driving the occurence of the invasive cyanobacterium Sphaerospermopsis aphanizomenoides (Nostocales) in temperate lakes. Science of the Total Environment 650: 1338-1347.

  • 2018

  • Mantzouki E., Campbell J., van Loon E., […], Pełechaty M. et al. 2018. A European Multi Lake Survey dataset of environmental variables, phytoplankton pigments and cyanotoxins. Scientific Data 5: 180226.

  • Mantzouki E., M., Lürling M., Fastner J., […], Pełechaty M. et al. 2018. Temperature Effects Explain Continental Scale Distribution of Cyanobacterial Toxins. Toxins 10: 156.

  • Brzozowski M., Pełechaty M., Pietruczuk K. 2018. Co-occurrence of the charophyte Lychnothamnus barbatus with higher trophy submerged macrophyte indicators. Aquatic Botany 151: 51-55.

  • Pronin E., Pełechaty M., Apolinarska K., Pukacz A. 2018. Oxygen stable isotope composition of carbonate encrustations of two modern, widely distributed, morphologically different charophyte species. Hydrobiologia 809: 41-52.

  • Schubert H., Blindow I., Bueno N. C., Casanova M. T., Pełechaty M., Pukacz A. 2018. Ecology of charophytes – permanent pioneers and ecosystem engineers. Perspectives in Phycology 5: 61–74.

  • 2017

  • Pełechaty M., Brzozowski M., Pietruczuk K. 2017. Overwintering and gyrogonite formation by the rare and endangered indicative macroalga Lychnothamnus barbatus (Meyen) Leonh. in eutrophic conditions. Aquatic Botany 139: 19-24.

  • 2016

  • Pełechata A., Pełechaty M., Pukacz A. 2016. Factors influencing cyanobacteria community structure in Chara-lakes. Ecological Indicators 71: 477-490.

  • Pukacz A., Pełechaty M., Frankowski M. 2016. Depth-dependence and monthly variability of charophyte biomass production: consequences for the precipitation of calcium carbonate in a shallow Chara-lake. Environmental Science and Pollution Research 23: 22433-22442.

  • Pronin E., Pełechaty M., Apolinarska K., Pukacz A., Frankowski M. 2016. Sharp differences in the δ13C values of organic matter and carbonate encrustations but not in ambient water DIC between two morphologically distinct charophytes. Hydrobiologia 773: 177-191.

  • Apolinarska K., Pełechaty M., Pronin E. 2016. Discrepancies between the stable isotope compositions of water, macrophyte carbonates and organics, and mollusc shells in the littoral zone of a charophyte-dominated lake (Lake Lednica, Poland). Hydrobiologia 768: 1–17.
  • 2015

  • Pełechata A., Pełechaty M., Pukacz A. 2015. Winter temperature and shifts in phytoplankton assemblages in a small Chara-lake. Aquatic Botany 124: 10-18.

  • Apolinarska K., Pełechaty M., Kossler A. 2015. Within-sample variability of δ13C and δ18O values of freshwater gastropod shells and the optimum number of shells to measure per sediment layer in the Paddenluch palaeolacustrine sequence, Germany. Journal of Paleolimnology 54: 305-323.

  • Pełechaty, M., Ossowska, J., Pukacz, A., Apolinarska, K., Siepak, M. 2015. Site-dependent species composition, structure and environmental conditions of Chara tomentosa L. meadows, western Poland. Aquatic Botany 120: 92-100.

  • Brzeska P., Woźniczka A., Pełechaty, M. Blindow I. 2015. New records of Chara connivens Salzmann ex A. Braun 1835 - An extremely rare and protected species in Polish brackish waters. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 84: 143-146.

  • 2014

  • Pełechaty M., Pronin E., Pukacz A. 2014. Charophyte occurrence in Ceratophyllum demersum stands. Hydrobiologia 737: 111-120.

  • 2013

  • Pełechaty M., Pukacz A., Apolinarska K., Pełechata A., Siepak M. 2013. The significance of Chara vegetation in the precipitation of lacustrine calcium carbonate. Sedimentology 60: 1017–1035.

  • 2010

  • Pełechaty M., Apolinarska K., Pukacz A., Krupska J., Siepak M., Boszke P., Sinkowski M. 2010. Stable isotope composition of Chara rudis incrustation in Lake Jasne, Poland. Hydrobiologia 656: 29-42.

  • Pełechata A., Pełechaty M. 2010. The in situ influence of Ceratophyllum demersum on a phytoplankton assemblage. Oceanological and Hydrobiological Studies 39: 95-101.

  • 2009

  • Pełechaty M., Gąbka M., Sugier P., Pukacz A., Chmiel S., Ciecierska H., Kolada A., Owsianny P.M. 2009. Lychnothamnus barbatus in Poland: habitats and associations. Charophytes 2: 13-18.

CV

  • 2021 – do dziś

    Przewodniczący Rady Naukowej Wielkopolskiego Parku Narodowego

  • 2019 – do dziś

    Profesor tytularny w Zakładzie Hydrobiologii UAM

  • 2017 – 2022

    Kierownik Stacji Ekologicznej UAM w Jeziorach (Wielkopolski Park Narodowy)

  • 2009 – 2019

    Profesor nadzwyczajny w Zakładzie Hydrobiologii UAM

  • 1999 – 2009

    Adiunkt w Zakładzie Hydrobiologii UAM

  • 1995 – 1999

    Doktorant w Zakładzie Hydrobiologii UAM (temat rozprawy doktorskiej: „Uwarunkowania siedliskowe fitocenoz Phragmitetum communis (Gams 1927) Schmale 1939 w antropogenicznie zróżnicowanych jeziorach Wielkopolski”, promotor: prof. dr hab. Lubomira Burchardt)

  • 1990 – 1995

    Student at the Faculty of Biology, AMU, subject: biology, specialty: environmental biology (Master thesis: The role of shoreline vegetation of oligotrophic Lake Jeleń in Western Pomerania, supervisor: Professor Marek Kraska)

  • 1999 – 2009

    Studia na Wydziale Biologii UAM, kierunek: biologia, specjalność biologia środowiska (temat pracy magisterskiej: „Roślinność strefy przybrzeżnej oligotroficznego jeziora Jeleń na Pomorzu Zachodnim”, promotor: prof. dr hab. Marek Kraska)

Prowadzone zajęcia

Wykłady (oraz ćwiczenia/konwersatoria z wymienionych modułów)

  • Ecohydrology (wykładowca i koordynator)

  • Environmental monitoring in practice - study tour in Jeziory (wykładowca i koordynator)

  • Przygotowanie do pracy zawodowej (wykładowca i współkoordynator)

  • Hydrobiologia (wykładowca i koordynator)

  • Planowanie inwestycji na obszarach przyrodniczo cennych (wykładowca i koordynator)

  • Wpływ stresu środowiskowego na funkcjonowanie ekosystemów wodnych – w języku polskim oraz w języku angielskim dla studentów AMU-PIE

Dydaktyka – prace dyplomowe – propozycje tematów

    Prace licencjackie i magisterskie z zakresu ochrony środowiska i biologii (roślinność wodna w ocenie stanu jezior, ekologia ramienic i wyższych roślin wodnych, oddziaływania biotop-biocenoza oraz interakcje wewnątrzbiocenotyczne w jeziorach)

Funkcje administracyjne i aktywność

  • Pełnomocnik Dziekana Wydziału Biologii ds. studenckich praktyk zawodowych dla kierunku Ochrona Środowiska

  • Członek Rady Programowej dla kierunku Ochrona Środowiska (2012 - 2020)

  • Wiceprzewodniczący Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego

  • Członek Rady Redakcyjnej czasopism Aquatic Botany oraz Polish Journal of Environmental Studies

  • Przewodniczący międzynarodowego towarzystwa naukowego Group of European Charophyte Specialists (2011 - 2014)